Chia tách doanh nghiệp là gì?

Căn cứ:

Luật Doanh nghiệp 2014
Nghị định 78/2015/NĐ-CP

Nội dung tư vấn

1. Phân biệt chia – tách doanh nghiệp

Theo quy định của Luật doanh nghiệp, chia doanh nghiệp là hoạt động như sau:

Điều 192. Chia doanh nghiệp

1. Công ty trách nhiệm hữu hạn công ty cổ phần có thể chia các cổ đông, thành viên và tài sản công ty để thành lập hai hoặc nhiều công ty mới trong một trong các trường hợp sau đây:

a) Một phần phần Vốn góp, cổ phần của các thành viên, cổ đông cùng với tài sản tương ứng với giá trị phần vốn góp, cổ phần được chia sang cho các công ty mới theo tỷ lệ sở hữu trong công ty bị chia và tương ứng giá trị tài sản được chuyển cho công ty mới;

b) Toàn bộ phần vốn góp, cổ phần của một hoặc một số thành viên, cổ đông cùng với tài sản tương ứng với giá trị cổ phần, phần vốn góp họ được chuyển sang cho các công ty mới;

c) Kết hợp cả hai trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản này.

…

3. Số lượng thành viên, cổ đông và số lượng, tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp của thành viên, cổ đông và vốn điều lệ của các công ty mới sẽ được ghi tương ứng với cách thức phân chia, chuyển đổi phần vốn góp, cổ phần của công ty bị chia sang các công ty mới tương ứng với các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này.

4. Công ty bị chia chấm dứt tồn tại sau khi các công ty mới được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Các công ty mới phải cùng liên đới chịu trách nhiệm về các khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và nghĩa vụ tài sản khác của công ty bị chia hoặc thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động để một trong số các công ty đó thực hiện các nghĩa vụ này.

5. Sau khi đăng ký doanh nghiệp, công ty bị tách và công ty được tách phải cùng liên đới chịu trách nhiệm về các khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và nghĩa vụ tài sản khác của công ty bị tách, trừ trường hợp công ty bị tách, công ty mới thành lập, chủ nợ, khách hàng và người lao động của công ty bị tách có thỏa thuận khác.

Đối với tách doanh nghiệp, pháp luật quy định như sau:

Điều 193. Tách doanh nghiệp

1. Công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần có thể tách bằng cách chuyển một phần tài sản, quyền và nghĩa vụ của công ty hiện có (sau đây gọi là công ty bị tách) để thành lập một hoặc một số công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần mới (sau đây gọi là công ty được tách) mà không chấm dứt tồn tại của công ty bị tách.

2. Tách công ty có thể thực hiện theo một trong các phương thức sau đây:

a) Một phần phần vốn góp, cổ phần của các thành viên, cổ đông cùng với tài sản tương ứng với giá trị phần vốn góp, cổ phần được chuyển sang cho các công ty mới theo tỷ lệ sở hữu trong công ty bị tách và tương ứng giá trị tài sản được chuyển cho công ty mới;

b) Toàn bộ phần vốn góp, cổ phần của một hoặc một số thành viên, cổ đông cùng với tài sản tương ứng với giá trị cổ phần, phần vốn góp của họ được chuyển sang cho các công ty mới;

c) Kết hợp cả hai trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản này.

3. Công ty bị tách phải đăng ký thay đổi Vốn điều lệ và số lượng thành viên tương ứng với phần vốn góp, cổ phần và số lượng thành viên giảm xuống đồng thời với đăng ký doanh nghiệp các công ty mới.

…

Từ các quy định trên, có thể rút ra các điểm giống và khác nhau giữa chia và tách doanh nghiệp như sau:

Giống nhau

Cả hai đều là hoạt động tổ chức lại doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh;
Đối tượng áp dụng hoạt động chia tách doanh nghiệp là công ty TNHH và công ty cổ phần. Các công ty chia, tách phải cùng loại với công ty bị chia, bị tách;
Phương thức áp dụng đối với chia – tách doanh nghiệp tương tự nhau: Phần vốn góp, cổ phần và tài sản được chuyển sang các công ty mới sau khi chia tách có thể phân theo tỷ lệ sở hữu trong công ty bị chia tách; có thể phân theo toàn vốn của một hoặc một số thành viên khi họ chuyển sang công ty mới; hoặc kết hợp áp dụng cả hai phương thức trên;
Các công ty được thành lập sau khi chia và tách vẫn liên đới chịu trách nhiệm của công ty trước khi chia và tách;
Mục đích của chia tách doanh nghiệp thường là để giải quyết mâu thuẫn nội bộ của các chủ sở hữu. Ngoài ra, chia tách doanh nghiệp được áp dụng trong trường hợp số thay đổi chiến lược kinh doanh hoặc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát huy hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Khác nhau

Việc chia – tách doanh nghiệp mang lại hậu quả pháp lý khác nhau cho công ty bị chia – tách. Cụ thể, doanh nghiệp bị chia chấm dứt tồn tại và các công ty mới bắt đầu hoạt động. Nghĩa là, doanh nghiệp bị chia sẽ không còn hoạt động kinh doanh sau khi tiến hành chia doanh nghiệp. Còn đối với tách doanh nghiệp, doanh nghiệp bị tách không bị chấm dứt tồn tại mà vẫn hoạt động kinh doanh bình thường song song với các công ty mới tách.

2. Thủ tục chia, tách doanh nghiệp

Thủ tục được thực hiện để chia tách doanh nghiệp được áp dụng tương tự nhau và được quy định cụ thể như sau:

Điều 192. Chia doanh nghiệp

…

2. Thủ tục chia công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần được quy định như sau:

a) Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc Đại hội đồng cổ đông của công ty bị chia thông qua nghị quyết chia công ty theo quy định của Luật này và Điều lệ công ty. Nghị quyết chia công ty phải có các nội dung chủ yếu về tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty bị chia; tên các công ty sẽ thành lập; nguyên tắc, cách thức và thủ tục chia tài sản công ty; phương án sử dụng lao động; cách thức phân chia, thời hạn và thủ tục chuyển đổi phần vốn góp, cổ phần, trái phiếu của công ty bị chia sang các công ty mới thành lập; nguyên tắc giải quyết các nghĩa vụ của công ty bị chia; thời hạn thực hiện chia công ty. Nghị quyết chia công ty phải được gửi đến tất cả các chủ nợ và thông báo cho người lao động biết trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày thông qua nghị quyết;

b) Thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc cổ đông của công ty mới được thành lập thông qua Điều lệ, bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và tiến hành đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật này. Trong trường hợp này, hồ sơ đăng ký doanh nghiệp đối với công ty mới phải kèm theo nghị quyết chia công ty quy định tại điểm a khoản này.

Điều 193. Tách doanh nghiệp

…

4. Thủ tục tách công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần được quy định như sau:

a) Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc Đại hội đồng cổ đông của công ty bị tách thông qua nghị quyết tách công ty theo quy định của Luật này và Điều lệ công ty. Nghị quyết tách công ty phải có các nội dung chủ yếu về tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty bị tách; tên công ty được tách sẽ thành lập; phương án sử dụng lao động; cách thức tách công ty; giá trị tài sản, các quyền và nghĩa vụ được chuyển từ công ty bị tách sang công ty được tách; thời hạn thực hiện tách công ty. Nghị quyết tách công ty phải được gửi đến tất cả các chủ nợ và thông báo cho người lao động biết trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày thông qua nghị quyết;

b) Các thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc các cổ đông của công ty được tách thông qua Điều lệ, bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và tiến hành đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật này. Trường hợp này, hồ sơ đăng ký doanh nghiệp phải kèm theo nghị quyết tách công ty quy định tại điểm a khoản này.

Như vậy, các bước thực hiện thủ tục chia – tách được gồm:

Bước 1: Hội đồng thành viên, Chủ sỡ hữu công ty hoặc Đại hội đồng cổ đông của công ty bị chia thông qua nghị quyết chia – tách công ty theo quy định.

Nghị quyết trên của công ty phải có các nội dung: về tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty bị chia – tách tên các công ty sẽ thành lập; nguyên tắc, cách thức và thủ tục chia tài sản công ty; phương án sử dụng lao động; cách thức phân chia, thời hạn và thủ tục chuyển đổi phần vốn góp, cổ phần, trái phiếu của công ty bị chia- tách sang các công ty mới thành lập; nguyên tắc giải quyết các nghĩa vụ của công ty bị chia – tách; thời hạn thực hiện chia – tách công ty.

Bước 2: Nghị quyết chia – tách công ty phải được gửi đến tất cả các chủ nợ và thông báo cho người lao động biết trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày thông qua nghị quyết.

Bước 3: Thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc cổ đông của công ty mới được thành lập thông qua Điều lệ, bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và tiến hành đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật doanh nghiệp. Trong trường hợp này, hồ sơ đăng ký doanh nghiệp đối với công ty mới phải kèm theo nghị quyết chia công ty.